Kolorektal Kanser Hakkında Sık Sorulan Sorular

Kolorektal Kanser Hakkında Sık Sorulan Sorular

• Kolorektal kanser nedir?1

Kolorektal kanser, kolon ve rektumda (kalın bağırsağı anüse bağlayan son kısım) kanser öncesi poliplerin gelişimi ile başlayan, kolon ve rektum kanseridir.

• Polip nedir?1

Polipler; kolonu kaplayan hücreler sağlıksız, düzensiz bir şekilde büyüdüğünde, bölündüğünde ve çoğaldığında oluşan mantar benzeri büyümelerdir. Polipler zamanla kanserli hale gelebilir, kolon duvarını ve çevresindeki kan damarlarını işgal edebilir ve vücudun diğer bölgelerine yayılabilir.

• Kolorektal kanser ne kadar yaygındır?2

Kolorektal kanser, Türkiye’de en sık görülen kanserler arasında üçüncü sırada yer almaktadır. Cinsiyete göre incelendiğinde, kadınlarda meme ve tiroid kanserinden sonra üçüncü sırada gelmektedir. Erkeklerde ise akciğer ve prostat kanserinden sonra yine en sık görülen üçüncü kanser türüdür. Dünya Sağlık Örgütü'nün bir alt kuruluşu olan Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı (IARC) verilerine göre, 2020 yılında toplam 21.191 kişiye kolorektal kanseri teşhisi konmuştur.

• Kolorektal kansere ne sebep olur?1

Kolorektal kanserin kesin nedenleri bilinmemektedir, ancak hastalığa hem kalıtsal hem de yaşam tarzı faktörlerinin neden olduğu görülmektedir. Sigara içmek, fiziksel egzersiz eksikliği ve obezite gibi yaşam tarzı faktörleri hastalığa yakalanma riskini artırabilir. Genetik faktörler, bir kişinin hastalığa duyarlılığını belirleyebilirken, beslenme ve diğer yaşam tarzı faktörleri risk altındaki hangi bireylerin hastalığı geliştireceğini belirleyebilir. Çoğu zaman herhangi bir kişide kolorektal kanser gelişimi için tanımlanabilir bir neden bulunmaz ve bu sadece kolon veya rektumu kaplayan hücrelerde meydana gelen rastgele genetik değişikliklerden kaynaklanır.

• Kolorektal kanser için kimler risk altındadır?1

50 yaş ve üstü erkek ve kadınlar, kolorektal kansere yakalanma konusunda neredeyse eşit risk altındadır. Geçmişinde ya da aile öyküsünde kolorektal kanser veya polip olan kişilerin hastalığa yakalanma riski daha yüksektir. Uzun süreli inflamatuar bağırsak hastalığı yaşamış (Ülseratif Kolit veya Crohn Hastalığı) kişiler de daha yüksek risk altındadır.

• Kolorektal kanseri nasıl önleyebilirsiniz?1

45 yaşında veya daha büyükseniz yıllık taramalar için doktorunuzu ziyaret edin. Hayvansal yağ oranı düşük, meyve, sebze ve lif oranı yüksek bir diyet uyguladığınızdan emin olun. Düzenli egzersiz yapın ve sigaradan kaçının. Alkol tüketimini ölçülü tutun.

• Kolorektal kanseri tespit etmek için tarama seçenekleri nelerdir?1

Tarama testleri, polipleri kanserli hale gelmeden önce bulmanın ve çıkarmanın veya tedavinin en etkili olabileceği erken evrede kanseri fark etmenin en iyi yoludur. Bu testler, kanser öncesi polipleri tanımlayabilir, çıkarılmasına izin verebilir ve kanser gelişimini önleyebilir. Birkaç tarama seçeneği mevcuttur. Bunlara dışkıda gizli kan testi (GGK), esnek sigmoidoskopi, çift kontrastlı baryum lavmanı ve kolonoskopi dahildir.

• Kimler kolorektal kanser için tarama yaptırmalıdır?

45 yaşından itibaren düzenli tarama yaptırmak, kolorektal kanseri önlemenin ve erken teşhis etmenin anahtarıdır. 45 ila 75 yaş arasındaki tüm yetişkinlerin düzenli kolorektal kanser taraması yaptırması, 75 yaşından sonra ise doktorlarına danışarak tarama testlerini yaptırması önerilmektedir. Risk grubunda bulunan kişiler için taramalar daha erken başlayabilir, bu konuda bir uzmana danışılması gerekmektedir.3

Referanslar:

1) https://fascrs.org/patients/diseases-and-conditions/frequently-asked-questions-about-colorectal-cancer (Son erişim tarihi: 08.07.2021)

2) GLOBOCAN 2020 Database. https://gco.iarc.fr/ (Son erişim tarihi: 12.07.2021)

3) https://www.cdc.gov/cancer/colorectal/basic_info/screening/tests.htm (Son erişim tarihi: 27.07.2021)