Kanserde Çevresel Faktörlerin Öneminin Farkında Mısınız?
Kanser oluşumu tek bir nedene bağlanamaz. Aile hikayesi, genel sağlık durumu, beslenme şekli, kişisel alışkanlıklar ve çevresel faktörler kanser gelişimi ile ilişkilidir Günümüzde kanser vakalarının %30-50'sinin önlenebilir olduğu bilinmektedir. Bu nedenle çevresel risk faktörlerini iyi anlamamız ve onlardan kaçınmamız kansere karşı mücadelede büyük önem taşıyor.1,2
Mevcut bilgilere göre, kötü huylu tümörlerin % 80-90'ı çevresel faktörlerden kaynaklanıyor. Bu çevresel faktörleri;3
⦁ Fiziksel (radyasyon, güneş ışığındaki UV ışınları, elektromanyetik alan…)
⦁ Kimyasal (sigara, alkol, bazı kanserojen kimyasallar…)
⦁ Biyolojik (kötü beslenme alışkanlıkları, düşük fiziksel aktivite, gıda katkı maddeleri, bazı enfeksiyonlar…) şeklinde sınıflandırabiliriz.
Kişisel seçimlerimiz ile bazı çevresel risk faktörlere maruziyetin önüne geçebiliriz. Peki hava kirliliği gibi özellikle şehir hayatında ister istemez etkilendiğimiz risk faktörleri için ne yapabiliriz?
Dünya Sağlık Örgütü'nün Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı (IARC), dış mekan hava kirliliğini insanlar için grup 1 kanserojen, yani yüksek derecede kanser yapıcı olarak kabul etmektedir. Hava kirliliğinin partikül madde bileşeni, başta akciğer kanseri olmak üzere kanser vakaları ile yakından ilişkilidir. Aynı şekilde evlerde ısıtma için kullanılan katı yakıtların ya da evde içilen sigaranın iç mekan hava kirliliğine ve artan kanser riskine neden olduğu bilinmektedir.4,5
Neler yapabiliriz?5,6
⦁ Öncelikle tabii ki sigara ve tütün kullanımını bırakmalıyız. Ev içerisinde sigara kullanımı özellikle çocuklar için büyük tehlikeye neden oluyor. Evin içerisinde sigara içilmesine izin vermemeliyiz.
⦁ Şehir içi ulaşımını bisiklet ya da mümkün olduğunca yürüyerek sağlayabiliriz. Bunlar günlük fiziksel aktiviteyi de arttıracağı için kansere karşı etkili olacaktır.
⦁ Bireysel olarak daha fazla hava kirliliği oluşturmamak için elimizden geleni yapmalıyız.
⦁ Binaların ısı yalıtımlarını sağlamalıyız.
⦁ Araçların egzoz emisyon ölçümlerini düzenli olarak yaptırmalıyız.
Referanslar:
1) https://www.trod.org.tr/hastalarimiz_icin.php?id=914 (Son erişim tarihi: 02.02.2021)
2) https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/kanserden-korunma/kanserden-korunmalist/kanserden-korunma-y%C3%B6ntemleri.html (Son erişim tarihi: 02.02.2021)
3) http://www.aaem.pl/Environmental-risk-factors-for-cancer-review-paper,94299,0,2.html (Son erişim tarihi: 02.02.2021)
4) www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/ambient-(outdoor)-air-quality-and-health (Son erişim tarihi: 02.02.2021)
5) https://www.cancerresearchuk.org/about-cancer/causes-of-cancer/air-pollution-radon-gas-and-cancer/how-can-air-pollution-cause-cancer (Son erişim tarihi: 02.02.2021)
6) https://sagligim.gov.tr/kanser/kanserden-korunma/1122-kentsel-hava-kirliliginin-azaltilmasi.html (Son erişim tarihi: 02.02.2021)