Kanser Tedavisi Sırasında Beslenmede Nelere Dikkat Edilmeli?

Sağlıklı bir beslenme düzeni kanser tedavisi sırasında önemli bir yere sahiptir. Doğru bir diyet, iştahsızlık ve kilo kaybı gibi kanser tedavisinin yan etkilerini önlemeye yardımcı olabilir.

Kişiler kanser tedavisi sırasında bulantı ve iştah kaybı yaşayabilirler. Bu durum kişilerin kendini iyi hissetmesini zorlaştırabilir. Bazı durumlarda da kanser tedavisinden sonra da yan etkiler devam edebilir ve kişiler sağlıklı kilolarına ulaşmakta zorlanabilir. Alacağınız küçük önemlerle bu durumların önüne geçebilirsiniz.

İştah Değişiklikleri

Kanser tedavisi sırasında iştahınız değişebilir; hiç aç hissetmeme ya da çok aç hissetme gibi durumlar görülebilir. Eğer kendinizi iştahsız hissediyorsanız;

• Günde 3 büyük öğün yerine aralıklarla 5-6 küçük öğün yemeyi deneyebilirsiniz.

• Yemeklerinizi arkadaşlarınızla ya da ailenizle birlikte yemeniz faydalı olabilir.

• Bir beslenme programı yapmak veya yemek yemenizi hatırlatacak bir alarm kurmanız düzenli yemek yemenize yardımcı olabilir.

• Yemek zamanlarınızı keyifli hale getirebilirsiniz. Örneğin güzel bir tabak kullanmak, masa hazırlamak ya da özenli bir yemek hazırlığı daha iştahlı hissetmenizi sağlayabilir.

İştahınızın normalden daha fazla olduğunu hissediyorsanız;

• 3 büyük öğün yerine sık ve az öğünler yiyebilirsiniz.

• Öğünlerinizde yüksek kalorili besinler yerine taze meyve, haşlanmış sebze ve ızgaralar gibi az kalorili besinler tercih edebilirsiniz.

• Doymuş yağlı gıdalar tüketmemeye dikkat ederek; kuruyemiş, baklagiller gibi lifli gıdaları ya da avokado, fındık gibi sağlıklı yağlar içeren besinleri öğünlerinize dahil edebilirsiniz.

• Yemeklerden önce bir bardak su içmek daha az yemenize yardımcı olabilir.

• Kendinize uygun besin porsiyonlarını belirlemeniz sağlıklı bir besleme düzeninde olmanızı destekleyebilir.

Koku ve Tat Değişiklikleri

Tedavi sırasında koku ve tat değişikleri yaşayabilirsiniz. Eğer böyle bir durumla karşılaşırsanız;

• Yemeklerinize aşırıya kaçmayacak şekilde çeşniler, soslar ve baharatlar gibi daha güçlü tatlar ekleyebilirsiniz.

• Et ürünlerini marine ederek tatlarını kuvvetlendirebilirsiniz.

• Eğer her şeyin tadı metalik ya da acı geliyorsa, bal gibi doğal tatlandırıcılar kullanabilirsiniz. Yemeklerinizi demir tavalarda pişirmekten kaçınabilirsiniz. Plastik çatal, kaşık ve bıçak kullanabilirsiniz.

• Eğer yemek kokusundan rahatsız oluyorsanız, yemek pişirilen yerden uzak durabilirsiniz.

• Sıcak yemeklerin kokuları daha güçlü olacaktır, yemeklerinizi oda sıcaklığında yemeyi deneyebilirsiniz.

• Yemek sırasında cam açmak, ortamın kokusunu değiştirecek kokulu mumlar ya da uçucu yağlar kullanmak daha rahat yemek yemenize yardımcı olabilir.

Çiğneme ve Yutmada Problem

Tedavi sırasında çiğneme ve yutmada problemler yaşayabilirsiniz. Eğer böyle bir sorunla karşılaşırsanız;

• Çırpılmış yumurta, yulaf ezmesi, patates ve çorba gibi yumuşak yiyecekleri tercih edebilirsiniz.

• Beslenmenize smoothie gibi sağlıklı içecekler ve doktorunuzun önerisine göre besin takviyeleri ekleyebilirsiniz.

• Çiğnemesi ve yutması zor olabilecek sert yiyeceklerden uzak durabilirsiniz.

• Yemeklere soslar eklemek ya da püre haline getirmek daha kolay yutmanıza yardımcı olabilir.

• Eğer ağzınızı açarken ya da kapatırken fiziksel bir sorun yaşıyorsanız bir uzmana danışmanız faydalı olabilir.

Kabızlık

Kanser tedaviniz sırasında kabızlık problemi yaşıyorsanız;

• Bağırsak hareketlerini teşvik edecek sebze, meyve, kuruyemiş ve baklagiller gibi lifli gıdaları tercih edebilirsiniz.

• Kuru erik gibi kuru meyveler, meyve suları sindiriminize yardımcı olabilir.

• Gazlı içecekler yerine bitki çayları ve kafeinsiz kahve tüketebilirsiniz.

• Yeterli su içmek ve yürüyüş gibi fiziksel aktiviteler bağırsak hareketlerinize faydalı olabilir.

• Eğer karnınızda şişlik hissediyorsanız lahana, mısır ve fasulye gibi gaz yapabilen yiyeceklerden uzak durmayı tercih edebilirsiniz.

İshal

Eğer ishal sorunu yaşıyorsanız;

• Alkol, kafeinli içecekler, süt ürünleri ( probiyotik içerenlerin dışında), şekeri yüksek, yağlı ve kızarmış yiyeceklerden uzak durmayı deneyebilirsiniz.

• Elma püresi, muz, yulaf ezmesi, ızgara balık, patates gibi sindirimi kolay besinleri tercih edebilirsiniz.

• Susuz kalmamaya, elektrolit dengesini sağlamaya yardımcı olacak içecekler tüketmeye özen gösterebilirsiniz.

• Doktorunuzun onayı ile yoğurt, kefir ve probiyotik takviyeler daha iyi hissetmenize yardımcı olabilir.

Ağız Kuruluğu

Yaşadığınız ağız kuruluğu problemine;

• Alkollü ve kafeinli içeceklerden uzak durmak yardımcı olabilir.

• Arada şekersiz sakız çiğnemek tükürük salgısının artmasını sağlayabilir.

• Yemekleri sulu ya da soslu tercih etmek yemenizi kolaylaştırabilir.

• Eğer asitli gıdalar sizi rahatsız etmiyorsa suyunuza limon suyu ekleyebilirsiniz ya da turunçgillerden meyve suyu hazırlayabilirsiniz.

• Yeterli su içmek için yanınızda sürekli bir su şişesi taşıyabilirsiniz.

• Kuru ve yutulması zor yiyeceklerden uzak durmayı deneyebilirsiniz.

• Ağız kuruluğu dudak kuruluğuna da neden olabilir, dudaklarınız için nemlendiriciler kullanabilirsiniz.

• Uyuduğunuz odanın nemli bir havaya sahip olması faydalı olabilir.

• Ağzınızı düzenli olarak alkolsüz gargaralarla temizlemek kuruluk için yardımcı olabilir.

Ağız Yaraları

• Eğer ağzınızda yaralar varsa asitli, baharatlı, alkollü ve gazlı içecek ve yiyeceklerden uzak durmak yaraların tahriş olmasını önleyebilir.

• Dondurma gibi soğuk yiyecekler yaralara bağlı ağrının azalmasına yardımcı olabilir.

• Yoğurt, peynir, iyi pişmiş öğünler gibi yumuşak ve hafif yemekler daha rahat yemek yemenizi sağlayabilir.

• Sıcak yemekler yerine oda sıcaklığında ya da soğuk olan yiyecekleri tercih edebilirsiniz.

• Bir şey içerken pipet kullanabilirsiniz.

Mide Bulantısı ve Kusma

• Eğer mide bulantınız varsa ve yemek yemek istemiyorsanız 1-2 saat arayla küçük besinler tüketmeyi tercih edebilirsiniz.

• Makarna ya da pirinç gibi sade gıdalar; eğer ağız kuruluğu sorununuz yoksa tuzlu kraker gibi kuru yiyecekler tüketebilirsiniz.

• Zencefil çayı mide bulantınızın geçmesine yardımcı olabilir.

• Dehidrasyonu önlemek için bol su tüketmeye dikkat edin.

• Kızarmış ya da yağlı yiyecekler mide bulantınızı kötüleştirebilir.

• Mide bulantısını ya da kusmayı engelleyecek ilaçlar hakkında doktorunuza danışabilirsiniz.

Kilo Kaybı

Eğer kilo kaybı yaşıyorsanız yüksek kalorili sağlıklı yiyecekleri öğünlerinize dahil edebilirsiniz.

• Avokado, zeytinyağı gibi sağlıklı yağlar, kurutulmuş meyveler, kuruyemiş, peynir ve sağlıklı soslar tüketebilirsiniz.

• Günlük besin alımınızı, 5-6 kez yiyecek şeklide, küçük porsiyonlardaki öğünlere bölebilirsiniz.

• Et, balık, süt ürünleri ve yumurta gibi yüksek proteinli besinleri tercih edebilirsiniz.

• Günlük rutininizi gerçekleştiremeyecek kadar yorgun hissediyorsanız doktorunuza danışabilirsiniz.

Kilo Alımı

Kanser tedavisi sırasında ya da sonrasında kilo alabilirsiniz. Eğer kilonuzda artış yaşarsanız;

• Kremalı soslar, kızarmış ve yağlı yüksek kalori yiyeceklerden uzak durabilirsiniz.

• Meyve, nişastalı olmayan sebzeler ve yüksek lifli kepekli tahıllar tercih edebilirsiniz.

• Fırında pişirilmiş veya ızgara yapılmış yağsız etleri tüketebilirsiniz.

• Yemek günlüğü ve planı yapmak sağlıklı bir beslenme düzenine sahip olmanıza yardımcı olabilir.

• Besin faydası olmayan şekerli, tatlandırıcılı, unlu ve işlenmiş gıdaları tüketmemeyi deneyebilirsiniz.

• Bir haftada toplamda en az 150 dakika orta seviyede fiziksel aktivite yapmaya çalışın. Bu aktiviteleri bir arkadaşınızla yapmanız daha kolay uygulamanıza yardımcı olabilir.

^Referanslar:

^{1) https://www.cancersupportcommunity.org/sites/default/files/migrated/pdf/fsac_nutrition_during_treatment.pdf (Son erişim tarihi: 17.06.2021)}

Paylaş: