Adjuvan ve Neoadjuvan Tedavi Nedir? Farkları Neler?

Adjuvan ve Neoadjuvan Tedavi Nedir? Farkları Neler?

Adjuvan ve neoadjuvan tedaviler genel olarak, erken evre kanserlerde ana tedavi olan cerrahi öncesinde ve sonrasında uygulanan tedavilerdir. Neoadjuvan tedavi, ameliyattan önce verilen tedaviyi ifade ederken, adjuvan tedavi ameliyattan sonra uygulanan tedavidir.1

Neoadjuvan Tedavi Nedir?

Genellikle ameliyatla kanserli dokunun çıkarıldığı ana tedaviden önce tümörü küçültmek ve cerrahiye hazırlamak için cerrahi öncesinde verilen tedavidir. Kemoterapi, radyoterapi ve hormon tedavisi gibi yöntemler, neoadjuvan tedavi olarak uygulanabilir.2

Neoadjuvan Tedavi Hangi Durumlarda Uygulanır?

Neoadjuvan tedavinin uygulanıp uygulanmayacağı tümörün özelliklerine, kişiye ve kanserin türüne göre değişir. Genel olarak aşağıdaki durumlarda uygulanabilir:3

• Ameliyat öncesinde tümörü küçültmek için neoadjuvan tedavi tercih edilebilir.

• Tümörün yakınında ya da uzağında oluşabilecek kanserin tekrar etme ihtimalini azaltmak için uygulanabilir.

• Diğer organlarda oluşabilecek olası uzak metastazları önlemek için kullanılabilir.

Neoadjuvan Tedavi Nasıl Uygulanır?

Neoadjuvan tedavi için farklı seçenekler bulunmaktadır. Neoadjuvan tedavinin size uygun olup olmadığına ve eğer uygunsa hangi yöntemin kullanılacağına doktorunuz karar verecektir. Genel olarak aşağıdaki tedavi yöntemlerinden biri ya da birden fazlası neoadjuvan tedavi olarak uygulanabilir:4

• Kemoterapi: Kanser hücrelerini yok etmek için ilaçlar kullanılır.

• Hormon tedavisi: Kanser hücrelerinin büyümesine yardımcı olabilecek hormonların üretimini durdurmak veya bu hormonların hücreye etki etmesini engellemek için ilaçlar kullanılır.

• Hedefe yönelik tedavi: Normal hücrelere zarar vermeden, kanser hücrelerini hedefleyen tedavilerdir.

• Radyoterapi: Kanser hücrelerini yok etmek için yüksek enerjili ışınlar kullanılır.

Kanser tedavisi hakkında daha fazla bilgi için Tedavi Yöntemleri sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.

Neoadjuvan Tedavi Ne Kadar Sürer?

Neoadjuvan tedavinin süresi, seçilen tedavi türüne göre ve kişiye göre değişmektedir. Örneğin meme kanseri neoadjuvan tedavide kemoterapi 3 ila 6 ay uygulanabilirken, farklı kanser türlerinde farklı tedaviler farklı sürelerde kullanılabilmektedir.4

Neoadjuvan tedavi sürecinde ameliyatınızın ertelenmesi endişe duymanıza neden olabilir, bu yaygın görülen bir durumdur. Ancak, neoadjuvan tedavi tümörün küçülmesini sağlar, ameliyatın başarı şansını artırır, ameliyat sonrası oluşabilecek istenmeyen etkilerin görülme ve kanserin tekrar etme ihtimalini azaltır. Ameliyat tarihinizin ertelenmesi konusunda endişe duyuyorsanız, endişeleriniz hakkında doktorunuz ile konuşabilirsiniz.6

Neoadjuvan Tedavide Yan Etkiler Nelerdir?

Her kanser tedavisinde olduğu gibi neoadjuvan tedavide de hastaların yan etki yaşama ihtimali bulunmaktadır. Neoadjuvan tedavinin yan etkileri, kullanılan tedavi türüne ve uygulanan dozlara göre değişmektedir.

• Neoadjuvan tedavi olarak kullanılan kemoterapi genellikle yan etkileri en aza indirmek için daha düşük dozlarda uygulanır. Kemoterapide görülebilecek yan etkiler:7

Ağrı

Ağız yaraları

Mide bulantısı

Kusma, ishal ve kabızlık dahil olmak üzere sindirim sorunlarıdır.

• Hormon tedavisinin yan etkileri, hormonun türüne bağlıdır. Örneğin bazı hormon tedavileri kemik kaybına, osteoporoza ve kemik kırıklarına neden olabilir.8

• Radyoterapi, yorgunluk ve cilt değişiklikleri gibi hafif yan etkilere ve ayrıca radyasyonun verildiği yere bağlı olarak başka yan etkilere neden olabilir.9

• Hedefe yönelik tedavinin yan etkileri, kullanılan ilaçlara ve dozlarına bağlıdır. Örneğin sindirim ve karaciğer sorunlarına yol açabilir.10

Adjuvan Tedavi Nedir?

Adjuvan tedavi, kanserin tekrar etme ihtimalini azaltmak ve sağkalımı iyileştirmek için ana tedavi olan ameliyattan sonra uygulanan tedavi türüdür. Örneğin cerrahi ile kanserli doku tamamen çıkarılmış olsa bile vücutta mevcut yöntemlerle tespit edilemeyecek kadar küçük tümör kalıntıları ya da kanser hücreleri kalmış olabilir. Bu gözle görülmeyen kanserli hücrelerin de yok edilmesi için adjuvan tedavi uygulanır.11

Adjuvan Tedavi Hangi Durumlarda Uygulanır?

Erken evrede tanı alan çoğu kanser türünde cerrahi sonrasında adjuvan tedavi uygulanır.1

Adjuvan tedavinin faydaları şu şekilde sıralanabilir:13

• Kanser erken aşamada teşhis edildiyse, adjuvan tedavi kanserin tekrar etme şansını azaltmaya yardımcı olur.

• Tedavi sonrasında gözle görülemeyen kanser hücrelerinin yok edilmesi için adjuvan tedavi uygulanabilir.

• Lenf düğümlerinde kanserlerin tekrar etme ihtimali yüksek olduğundan, lenf düğümlerinde kanser hücresi bulunduysa adjuvan tedavi tercih edilebilir.

Adjuvan Tedavi Nasıl Uygulanır?

Adjuvan tedavinin en yaygın kullanım alanı erken evre kanseri olan bir hastanın ameliyat edilmesi ve ardından aşağıdakilerden herhangi birini içerebilen ek tedavilerin uygulanmasıdır:1

• Kemoterapide, kanser hücrelerini ortadan kaldırmak için ilaçlar kullanılır, tedavi genellikle birkaç ay sürer.

• Meme kanseri gibi hormona duyarlı kanserlerde hastalara yıllar boyunca hormon tedavisi uygulanabilir.

• Belirli bir mutasyonun neden olduğu kanserli hastalara birkaç yıl sürebilen hedefe yönelik tedaviler uygulanabilir.

• Kanserin ortaya çıkış bölgesinde tekrar etme ihtimali yüksek ise birkaç hafta boyunca radyoterapi adjuvan tedavi olarak kullanılabilir.

Adjuvan Tedavide Yan Etkiler

Ana ya da neoadjuvanda görülmesi olası olan yan etkiler adjuvan tedavide de yaşanabilir. Örneğin adjuvan tedavi olarak uygulanan kemoterapi ağrıya, ağız yaralarına, mide bulantısına ve sindirim sorunlarına;5 radyoterapi ise yorgunluğa ve ciltteki bazı değişikliklere neden olabilir.9

Neoadjuvan ve adjuvan tedaviler özetle:

• Adjuvan ve neoadjuvan tedavide genel amaç aynıdır; amaç kanserin tedavisini kolaylaştırmak ve tekrar etme ihtimalini ortadan kaldırmak ya da geciktirmektir.14

•Neoadjuvan tedavi ameliyattan önce, adjuvan tedavi ise ameliyattan sonra uygulanır.14Neoadjuvan tedavi alan hastalar ameliyattan sonra adjuvan tedavi de alırlar.15Her ikisi için de seçilen tedavi yöntemi kişiye ve tümörün özelliklerine göre değişmektedir.14 

• Adjuvan tedavi, kanser tedavisinin başarı şansını artırır ve kanserin tekrar etme ihtimalini azaltır. Bu nedenle uzun yıllar sürse bile adjuvan tedavinizi aksatmamanız önemlidir.1

• Neoadjuvan tedavi ameliyat tarihini ertelenmesine rağmen, ameliyat başarısını artırır.6

• Ayrıca neoadjuvan tedavi, doktorunuzun uygulanan kanser tedavisinin sizin için yararlı olup olmadığını belirlemesini ve ameliyat sonrası uygulanacak tedavinin faydasını öngörebilmesini sağlar. Bu sayede neoadjuvan tedavi, size en uygun tedavi planının oluşturmasına da destek olur.6

Referanslar: 

1) West H, Jin JO. Adjuvant Therapy. JAMA Oncol. 2015;1(5):698.

2) https://www.cancer.gov/publications/dictionaries/cancer-terms/def/neoadjuvant-therapy (Son erişim tarihi: 12.06.2023)

3) Byrd DR, Brierley JD, Baker TP, Sullivan DC, Gress DM. Current and future cancer staging after neoadjuvant treatment for solid tumors. CA Cancer J Clin. 2021;71(2):140-148.

4) https://www.mskcc.org/cancer-care/patient-education/neoadjuvant-therapy-breast-cancer-what-it-how-manage-side-effectsand-answers-common-questions (Son erişim tarihi: 12.06.2023)

5) https://www.cancer.org/cancer/types/breast-cancer/treatment/chemotherapy-for-breast-cancer.html (Son erişim tarihi: 08.07.2023)

6) https://www.eviq.org.au/getmedia/5c597e41-f1c5-43f4-8164-971a1d9b1795/1645-Anti-cancer-therapy-before-breast-cancersurgery-neoadjuvant-v5.pdf.aspx?ext=.pdf (Son erişim tarihi: 08.07.2023)

7) https://www.cancer.net/navigating-cancer-care/how-cancer-treated/chemotherapy/side-effects-chemotherapy (Son erişim tarihi: 12.06.2023)

8) https://www.cancer.net/navigating-cancer-care/how-cancer-treated/hormone-therapy/side-effects-hormone-therapy (Son erişim tarihi: 12.06.2023)

9) https://www.cancer.net/navigating-cancer-care/how-cancer-treated/radiation-therapy/side-effects-radiation-therapy (Son erişim tarihi: 13.06.2023)

10) https://www.cancer.gov/about-cancer/treatment/types/targeted-therapies (Son erişim tarihi: 13.06.2023)

11) https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/cancer/in-depth/adjuvant-therapy/art-20046687 (Son erişim tarihi: 13.06.2023)

12) https://www.annalsofoncology.org/article/S0923-7534(19)31093-2/fulltext (Son erişim tarihi: 13.06.2023)

13) https://my.clevelandclinic.org/health/treatments/22483-adjuvant-therapy (Son erişim tarihi: 12.06.2023)

14) https://www.medsir.org/post/differences-between-adjuvant-and-neoadjuvant-treatment (Son erişim tarihi: 14.06.2023)

15) https://www.cancercenter.com/community/blog/2019/01/whats-the-difference-adjuvant-and-neoadjuvant-therapies (Son erişim tarihi: 12.07.2023)