Beslenme Kanser İlişkisi

Uzm. Dyt. Banu Süzen beslenme ve kanser arasında ilişkiyi anlatıyor.

Beslenme ve kanser arasındaki ilişki hem olumlu hem de olumsuz yönde mevcuttur. Kanser gelişmesinde genellikle birden fazla faktör rol oynar. Beslenme ve kanser ilişkisini düşünürken bu noktayı akılda tutmakta yarar vardır.

Kanser gelişmesini etkileyen faktörler arasında başlıca genetik faktörler, bağışıklık sistemi, fiziksel aktivite, çevresel faktörler ve diyet faktörleri sayılabilir. En genel hatları ile tanımlamak gerekirse, kanser, normal bir hücrenin genetik materyalinde kanser gelişimini etkileyen faktörlerin etkisiyle meydana gelen değişiklikler (mutasyonlar) sonucunda kontrolsüz çoğalma ve metastaz yapma özellikleri kazanarak ilerler ve hastaların ölümüne neden olur.

Kanserin ortaya çıkması için ya da başka bir deyişle, hücrelerin bu özelliklerin kazanılabilmesi için bu özellikleri belirleyen ve kontrol eden genlerde birtakım değişiklikler olması gerekmektedir. Bu değişikliklerin çok az bir kısmı doğuştan gelmektedir (kalıtımsal).

Beslenme-Kanser ilişkisi çok uzun zamandır tartışılan bir konudur. Günümüzde tüm kanserlerin yaklaşık üçte birinin beslenme ile ilişkili olduğu hesaplanmaktadır ancak doğrudan kanser yaptığı ya da kanserden koruduğu net olarak kanıtlanmış bir besin olmadığı unutulmaması gereken önemli bir noktadır.

Beslenme- Besin- kanser ilişkisinde dikkati çeken 3 önemli nokta vardır. Beslenmeye bağlı bazı faktörler kanser hücresi oluşumunu başlatabilirken, bazı faktörler başlamış olan bir kanser sürecini kolaylaştırabilir ya da yardım eder. Beslenmedeki bazı faktörlerin belli bazı kanser türlerine karşı koruyucu olabileceğine ilişkin bilimsel veriler mevcuttur.

Kanser ve beslenme üzerine yapılan çalışmalar genellikle epidemiyolojik çalışmaların sonuçlarına dayanmaktadır. Bunun yanında besinler ile bir kronik hastalığın ilişkisini kurmak oldukça zordur. Bir besin tek bir maddeden oluşmayıp yüzlerce kimyasal madde içermektedir. Besinlerde, kanser başlatıcı, kanser gelişimini uyarıcı ve koruyucu faktörler aynı anda bulunabilir. Besinlerdeki veya beslenmedeki bir parametreyi değiştirmek her şeyi değiştirebilir ve diğer faktörlerin yorumlanmasını güçleştirebilir. Bu nedenle bu konu üzerinde yapılan çalışmalar hem zor hem de karmaşık bir yapıya sahiptir.

Günümüze kadar yapılmış olan çalışmalarda, beslenme, besinler ve kanser arasında bulunan ilişkileri sıralayacak olursak, dengesiz beslenme, aşırı yağlı ve süper işlenmiş besin tüketimi, saklama koşullarına dikkat edilmemiş besin tüketimi, toksinler, besinlere bulaşmış olan tarım ilaçları gibi uzun bir liste verilebilir.